رفلاکس معده

رفلاکس معده یکی از شایع ترین بیماری های گوارشی است و زمانی اتفاق می افتد که اسید یا سایر محتویات معده به مری یا دهان منتقل شوند. این اتفاق باعث سوزش سر دل، درد معده، درد قفسه سینه و ایجاد طعم تلخی در دهان می شود. همچنین در صورتی که ادامه دار باشد می تواند باعث تحریک و التهاب بافت های داخل مری شود. این مشکل ممکن است به طور موقت ایجاد شود و یا از نوع مزمن (GERD) باشد. افرادی که به GERD مبتلا هستند در طول هفته حداقل دوبار علائم رفلاکس را تجربه می کنند. اما رفلاکس معده یک بیماری درمان پذیر است و می توان با کمک دارو آن را کنترل کرد.

علائم بیماری

علائم رفلاکس معده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

– برگشت اسید، غذا یا مایعات به گلو (به این حالت رگورژیتاسیون گفته می شود)

– احساس سوزش در ناحیه سر دل

– درد قفسه سینه

– حالت تهوع

– گلو درد

– سرفه، خس خس سینه و یا تنگی نفس

موارد نام برده جزو رایج ترین نشانه های رفلاکس معده هستند. دقت داشته باشید که شدت این علائم در شب یا در حالت دراز کشیدن، بعد از صرف یک وعده غذایی پر حجم یا چرب، بعد از خم شدن و همینطور بعد از سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل، بیشتر می شود.

علت رفلاکس معده چیست؟

برگشت اسید یا اصطلاحا رفلاکس زمانی اتفاق می افتد که اسید از دریچه انتهای مری عبور کند. این دریچه که به آن اسفنکتر تحتانی مری (LES) گفته می شود یک عضله حلقوی شکل است که تنها موقع بلع، و همچنین هنگام آروغ زدن یا سکسکه باز و بسته می شود. پس رفلاکس معده زمانی اتفاق می افتد که LES شما آنقدر ضعیف شده باشد که اجازه عبور اسید را بدهد.

و اما شایع ترین عللی که باعث تضعیف LES و در نهایت رفلاکس می شوند عبارتند از:

– بیماری فتق هیاتال

– بارداری

– اضافه وزن

– مصرف سیگار

– مشکلات مادرزادی

– بیماری های بافت همبند مثل اسکلرودرمی

– سابقه جراحی در نواحی قفسه سینه یا بالای شکم

– مصرف برخی از داروها (آرام بخش ها، داروی کنترل فشار خون،  داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، داروهای درمان آسم، داروهای هورمونی)

تأثیر غذا روی رفلاکس معده

غذاها و نوشیدنی ها به تنهایی باعث برگشت اسید نمی شوند، اما می توانند به آن کمک کنند. شکلات، قهوه، الکل، نعناع، ​​سیر و پیاز از جمله مواد غذایی هستند که روی دریچه تحتانی مری (LES) و پدیده رفلاکس اثر می گذارند. همچنین مصرف غذاهای چرب باعث افزایش اسید معده می شود و با توجه به این که زمان بیشتری برای هضم نیاز دارند، زمینه برگشت اسید به مری و گلو را فراهم می کنند.

عوارض بیماری

اسید معده یک ماده قدرتمند است که برای تجزیه و هضم غذایی که می خورید ساخته شده است. معده به دلیل پوشش داخلی سختی که دارد در برابر اسید مقاوم است، اما سایر اندام ها این مقاومت را ندارند. رفلاکس و برگشت اسید بیشتر از همه روی مری تأثیر می گذارد، و در صورتی که رفلاکس به طور مرتب تکرار شود می تواند به مری شما آسیب برساند.

از جمله عوارضی که این بیماری ممکن است به همراه داشته باشد، می توان به موارد زیر اشاره داشت:

– ازوفاژیت (یک بیماری آلرژیک مزمن که در آن مری ملتهب و یا زخم می شود)

– مری بارت (تغییر بافت قسمت انتهایی مری)

– تنگی مری

– رفلاکس حنجره (LPR)

– آسم

روش های تشخیص رفلاکس معده

متخصصین گوارش برای تشخیص این بیماری از روش های مختلفی بهره می گیرند از جمله:

– روش تصویربرداری باریم سوالو یا ازوفاگرام (برای بررسی مشکلات و بیماری های دستگاه گوارش فوقانی به خصوص مری کاربرد دارد)

– آندوسکوپی فوقانی

– آزمایش pH مری (برای اندازه گیری اسیدیته مری کاربرد دارد)

– مانومتری مری (برای اندازه ‌گیری فشار داخل مری، و بررسی حرکت و عملکرد مری استفاده می‌ شود)

درمان رفلاکس معده

اگر فقط گاهی برگشت اسید را تجربه می کنید، با رعایت برخی نکات ساده می توانید این مشکل را به خوبی کنترل کنید. تغییر سبک زندگی، پرهیز از مواد غذایی که این بیماری را تشدید می کنند، کاهش مصرف سیگار و الکل، و حتی کاهش وزن از جمله مواردی هستند که به مدیریت و بهبود رفلاکس معده کمک می کنند. اما چنانچه به GERD یا رفلاکس مزمن مبتلا هستید به مصرف دارو نیاز دارید. مصرف این داروها علائم رفلاکس را کاهش می دهند و می توانند به مرور باعث بهبود این بیماری شوند.

داروهای رایج برای برای درمان رفلاکس معده عبارتند از:

– آنتی اسیدها (مثل Rolaids و Tums که اسید معده را خنثی می کنند)

– آلژینات ها (به شکل یک فوم ژل مانند در معده در می آیند و مانع برگشت اسید به مری می شوند)

– مسدود کننده های H2 یا آنتاگونیست ها (باعث کاهش مقدار اسید تولید شده در معده می شوند)

– مهارکننده‌ های پمپ پروتون یا PPI (میزان ترشح اسید معده را کاهش می دهند)

– باکلوفن (یک داروی شل کننده عضلانی است که می تواند به مهار اسفنکتر تحتانی مری و همچنین درمان ریفلاکس کمک کند)

برای برخی از افراد که به رفلاکس های شدید مبتلا می شوند دارو نمی تواند کمک کننده باشد. در این شرایط متخصص گوارش جراحی را پیشنهاد می کند که معمولا جراحی های ساده ای هستند.

درمان های خانگی و مؤثر برای رفلاکس معده

اگر بعضی اوقات علائم رفلاکس را تجربه می کنید، رعایت برخی از نکات خیلی ساده می تواند به کنترل و بهبود این مشکل کمک کند.

– وعده های غذایی خود را کوچکتر کنید

– شام را چند ساعت قبل از خواب و زود میل کنید

– موقع دراز کشیدن به پهلوی چپ خود بخوابید

– اگر اضافه وزن دارید وزن خود را کاهش دهید

– لباس های آزاد و راحت بپوشید

– از مصرف سیگار و الکل پرهیز کنید، چرا که علاوه بر کند کردن روند هضم غذا، باعث اسیدی تر شدن معده می شوند و دریچه تحتانی مری (LES) را نیز ضعیف می کنند.

– داروهای بدون نسخه مثل آنتی اسیدها و آلژینات ها را همیشه همراه خود داشته باشید و در صورت شروع علائم آنها را مصرف کنید.