سیستیت حاد

سیستیت حاد یا التهاب مثانه یک نوع بیماری عفونی است، که معمولا به علت عفونت های باکتریایی ایجاد می شود. این بیماری می تواند همه افراد را درگیر کند، اما شیوع آن در بین زنان بیشتر است. سیستیت اغلب با علائمی مثل  درد و سوزش موقع ادرار، تکرر ادرار، تغییر رنگ یا بوی بد ادرار، درد در ناحیه شکم و یا کمر، و در موارد شدیدتر با تب همراه است. لازم به ذکر است که این بیماری مسری نیست، و امکان انتقال آن از فردی به فرد دیگر وجود ندارد. درمان سیستیت حاد شامل دارودرمانی با آنتی بیوتیک می شود.

آیا سیستیت حاد همان عفونت ادراری است!

خیر، عفونت دستگاه ادراری (UTI) معمولا یک یا چند قسمت از سیستم ادراری مثل کلیه ها، مثانه، مجرای ادرار، … را تحت تاثیر قرار می دهد، در حالی که سیستیت فقط مثانه را درگیر می کند.

چه افرادی به التهاب مثانه دچار می شوند؟

هر کسی ممکن است به سیستیت حاد مبتلا شود، اما زنان و افراد بالای ۶۵ سال بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری هستند. دلایل بسیاری وجود دارد که چرا سیستیت در بین زنان شایع تر است، از جمله این دلایل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– مجرای ادراری کوتاه تر: مجرای ادرار زنان بین ۱ تا ۲ اینچ طول دارد، در حالی در مردان طول این مجرا ۶ اینچ است. به همین دلیل باکتری ها سریع تر و آسان تر می توانند از طریق مجرای ادرار وارد بدن زنان شوند.

– محل مجرای ادرار: دهانه مجرای ادرار زنان به مقعد نزدیک تر است، که همین مورد احتمال عفونت را افزایش می دهد.

– رابطه جنسی: بسیاری از زنان بعد از رابطه جنسی دچار التهاب و عفونت مثانه می شوند. دلیل آن نیز این است فعالیت جنسی به ناحیه مجرای ادرار فشار وارد می کند و باکتری های نواحی مقعد  یا واژن را به سمت مثانه هدایت می کند.

– تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در زنان مانند دوران بارداری و یائسگی موجب ضعیف تر شدن دیواره مثانه و مجرای ادرار و همچنین بر هم خوردن تعادل باکتری های مفید در ناحیه تناسلی می شود. این موضوع ریسک ابتلا به سیستیت را بالا می برد.

– اقدامات پیشگیری از بارداری: بسیاری از مواردی که برای جلوگیری از بارداری استفاده می شوند به تحریک واژن منجر می شوند و رشد باکتری ها را افزایش می دهند. همین امر می تواند زمینه را برای ابتلا به سیستیت حاد فراهم کند.

دیگر مواردی که نیز ممکن است احتمال ابتلا به سیستیت حاد را افزایش دهند، عبارتند از:

– استفاده مکرر از کاتترهای ادراری

– دیابت

– بی اختیاری مدفوع

– بزرگ شدن پروستات

– بارداری

– سیستم ایمنی ضعیف (مانند افرادی که به HIV مبتلا هستند)

علائم سیستیت حاد

شایع ترین علائم این بیماری عبارتند از:

– نیاز مکرر به دفع ادرار

– احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن

– ادرار بدبو

– کدر شدن ادرار

– وجود خون در ادارار (هماچوری)

– بی اختیاری ادرار

– درد در ناحیه تناسلی

– درد موقع رابطه جنسی

– گرفتگی و درد در ناحیه پایین شکم و یا کمر

– خستگی

– تب

علت بیماری

اصلی ترین و شایع ترین علت سیستیت حاد یا عفونت مثانه، عفونت باکتریایی (باکتری های روده ای مانند E. Coli) است. دیگر مواردی که می توانند باعث این بیماری شوند عبارتند از:

– مواد شیمیایی (مانند محصولات بهداشتی قوی یا معطر که می تواند منجر به تحریک و التهاب های غیرعفونی شود)

– نگه داشتن ادرار برای طولانی مدت

– رابطه جنسی

تشخیص عفونت مثانه

پزشکان برای تشخیص این بیماری هم از معاینه های فیزیکی و هم آزمایش های مختلف کمک می گیرند، از جمله:

– آزمایش ادرار

– کشت ادرار

– سونوگرافی از مثانه

– سی تی اسکن (برای بررسی دقیق تر مثانه و مجاری ادراری)

– سیستوسکوپی (برای بررسی داخل مثانه)

درمان سیستیت حاد

سریع ترین و بهترین راه برای درمان سیستیت یا عفونت مثانه، آنتی بیوتیک ها هستند. پزشکان معمولا با در نظر گرفتن وضعیت سلامتی بیمار و نوع باکتری موجود در ادرار، آنتی بیوتیک های مختلفی را تجویز می کنند. رایج ترین نوع آنتی بیوتیک ها برای درمان التهاب و عفونت مثانه شامل نیتروفورانتوئین، سولفامتوکسازول – تری متوپریم، فسفومایسین و پیومسیلینام می شود.

مدت زمان مصرف این داروها بستگی به شدت عفونت و شرایط بیمار دارد. برای مثال در مورد عفونت های خفیف تر، زنان بهتر است به مدت ۳ روز، و مردان به مدت ۷ تا ۱۴ روز آنتی بیوتیک مصرف کنند. نکته ای که در پروسه درمان سیستیت حاد اهمیت دارد، این است که شما باید طول دوره درمان خود را کامل کنید، چرا که عدم درمان کامل می تواند باعث بازگشت بیماری شود و درمان دوباره آن را دشوارتر کند.

عوارض بیماری

درمان سیستیت حاد بسیار مهم است و مانند هر بیماری دیگری عدم درمان به موقع آن می تواند منجر به عوارض جدی شود، مثل: عفونت خون (سپسیس)، آسیب حاد کلیه، آبسه، و سیستیت آمفیزماتو ( وجود هوا در حفره و جدار مثانه).

پیشگیری از سیستیت حاد

رعایت برخی نکات می تواند خطر ابتلا به عفونت مثانه را تا حد زیادی کاهش دهد، این نکات عبارتند از:

– رعایت بهداشت (مثل شستن مقعد از جلو به عقب، تعویض مرتب تامپون یا پدهای بهداشتی در دوره قاعدگی، شستن مرتب لباس زیر، …)

– نوشیدن مایعات فراوان (دریافت آب کافی به حذف باکتری های مضر از مجرای ادرار کمک می کند)

– ادرار کردن قبل و بعد از رابطه جنسی

– استفاده از گزینه های کنترل بارداری ایمن

– پوشیدن لباس زیرهای نخی و آزاد

* اگر در دوران یائسگی به سر می برید، برای پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به عفونت مثانه با یک متخصص زنان مشورت کنید.