صرع کودکان

بیماری صرع یک اختلال عصبی است که با تأثیر روی فعالیت الکتریکی مغز، حملات مکرر (تشنج) را ایجاد می کند. صرع در کودکان می تواند نشان دهنده یک آسیب و ضایعه مغزی باشد.

تشنج در بیشتر کودکان با حرکات کنترل نشده عضلانی و از دست دادن هوشیاری همراه است. اما برای برخی از کودکان تشنج به شکلی متفاوت بروز پیدا می کند. این کودکان ممکن است در طی تشنج فقط به نقطه ای خیره شده یا دچار گیجی شوند.

لازم به ذکر است که همه تشنج ها به دلیل بیماری صرع نیستند، و ممکن است علت دیگری داشته باشند. از این رو بهتر است برای بررسی و تشخیص دقیق حتما با یک متخصص اطفال در ارتباط باشید.

انواع صرع در کودکان

انواع مختلفی از بیماری صرع در کودکان وجود دارد. برخی از شایع ترین آنها عبارتند از:

– صرع غایب

این نوع بیماری صرع، تنها باعث افت هوشیاری کودک به مدت کوتاه می شود. در طی حملات صرع غایب، کودک ممکن است به یک نقطه خیره شود و یا به سرعت پلک بزند. در طول تشنج اگر با او صحبت کنید نمی تواند پاسخ دهد، همچنین بعد از اتمام تشنج ممکن است آنچه اتافق افتاده را به یاد نیاورد.

– رولاندیک

تقریباً ۱۵ درصد از کودکان به این نوع صرع مبتلا هستند. حملات تشنج معمولا هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن از خواب رخ می دهد. حملات تشنج همچنین باعث حرکات کنترل نشده (اغلب در یک سمت بدن)، اختلال در تکلم، آبریزش از دهان، سفتی فک، … می شود.

– میوکلونیک نوجوانان

این بیماری بیشتر در دوران بلوغ رایج است و شروع تشنج ها زمانی است که فرزند شما از خواب بیدار می شود. شایع ترین علائم آن نیز حرکات کنترل ‌نشده عضلانی مانند انقباض و تکان دادن دست‌ ها است.

– اسپاسم نوزادی

نوع شدید و البته نادر از بیماری صرع است که بیشتر در نوزادان (کمتر از ۶ ماه) اتفاق میفتد. حملات نیز هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن نوزادان شروع می شود. تشنج ها باعث گرفتگی و انقباض گردن، پاها و دیگر قسمت های بدن می شود. حملات ممکن است پشت سر هم و با وقفه های کوتاه تکرار شوند.

– سندرم لنوکس- گاستوت (LGS)

نوعی صرع شدید است که باعث تشنج های مکرر و چند نوعی می شود. کودکانی که به این سندرم مبتلا هستند، در طی تشنج حرکات کنترل ‌نشده، گیجی و افت هوشیاری را تجربه می کنند.

علائم صرع در کودکان

تشنج اولین علامت بیماری صرع در کودکان است. همچنین تشنج با علائم زیر همراه است:

– افت هوشیاری

– گیجی

– بیهوش شدن

– خیره شدن چشم ها

– حرکات کنترل نشده عضلانی

– انقباض و لرزش عضلات بدن

– عدم واکنش به صداها

– ناتوانی در صحبت کردن

– تپش قلب

– تنفس سریع

علائم و نشانه های تشنج از فردی به فرد دیگر متفاوت است و و همیشه تشنج ها شامل حرکات عضلانی کنترل نشده نیستند.

صرع در کودکان از چه سنی شروع می شود؟

سن شروع صرع در کودکان کاملا به نوع آن بستگی دارد. برخی از انواع صرع در دوران نوزادی شروع می شوند، در حالی که برخی دیگر در دوره نوجوانی شروع می شوند.

علت بیماری

بیماری صرع می تواند به دلیل فعالیت الکتریکی کنترل نشده در مغز اتفاق بیفتد. سلول های عصبی مغز دائما سیگنال های الکتریکی به هم ارسال می کنند. زمانی که در این فرآیند طبیعی ارسال سیگنال ها، اختلالی ایجاد شود تشنج اتفاق میفتد. تشنج نیز تا زمانی که مغز مجدد سیگنال ها را به درستی به سلول های دیگر ارسال کند، ادامه پیدا می کند.

و اما علل احتمالی صرع در کودکان عبارتند از:

– ضربه به سر یا آسیب مغزی

– آسیب های پیش آمده هنگام تولد

– عفونت مغزی (مانند مننژیت یا آنسفالیت)

– ناهنجاری های مادرزادی

– اختلالات متابولیک در بدو تولد

– تومور مغزی

در برخی موارد نیز، صرع ممکن است هیچ دلیل مشخصی نداشته باشد و به صورت تصادفی برای کودک اتفاق بیفتد.

ریسک ابتلا به صرع در چه کودکانی بیشتر است؟

کودکان با شرایط زیر بیشتر از سایر کودکان در معرض ابتلا به صرع هستند:

– داشتن سابقه خانوادگی

– سابقه یک آسیب مغزی

– سابقه عفونت مغزی

– سایر بیماری های عصبی و مغزی

عوارض صرع برای کودکان

بیماری صرع نیز مانند هر بیماری دیگری عوارضی را به همراه دارد. از میان شایع ترین عوارض صرع در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– آسیب های جسمی

– ترس از حملات تشنج

– اختلال در خواب

– کاهش عزت نفس

– عدم تمرکز

– اضطراب و افسردگی

تشخیص بیماری

پزشک اطفال معمولا بعد از بررسی ها و معاینه های فیزیکی، به منظور ارزیابی دقیق تر ممکن است آزمایش خون، آزمایش های تصویربرداری مانند ام آر آی، و نوار مغزی (الکتروانسفالوگرام) را درخواست کند. تمامی این تست ها و آزمایش ها به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد چه چیزی باعث تشنج کودک شما می شود.

درمان صرع در کودکان

چندین روش درمانی برای بیماری صرع کودکان وجود دارد از جمله:

– داروهای ضد تشنج (این داروها به پیشگیری از تشنج و کنترل دفعات آن کمک می کنند)

– جراحی (در شرایطی که دارو مؤثر نباشد، جراحی توصیه می شود)

– ایمپلنت مغزی (یک محرک عصبی است که جریان های الکتریکی را به قسمت های خاصی از مغز کودک شما می فرستند تا نحوه عملکرد سلول های مغز او را تنظیم کنند)

– رژیم غذایی کتوژنیک (این برنامه غذایی حتما باید با نظارت پزشک استفاده شود)

لازم به ذکر است که هر کودکی ممکن است پاسخ متفاوتی به این درمان ها بدهد. بنابراین آنچه برای یک کودک مؤثر است ممکن است برای دیگری تأثیرگذار نباشد.

عوارض جانبی درمان ها

برخی از داروهای ضد تشنج ممکن است برای کودک شما عوارضی را به همراه داشته باشند، مانند:

– خواب آلودگی

– تغییر در عملکرد کبد یا عملکرد مغز استخوان

– بثورات پوستی

– ناراحتی معده

– تغییر در اشتها

اگر کودک شما هر یک از این عوارض را تجربه می کند، حتما با پزشک او صحبت کنید.

آیا بیماری صرع قابل پیشگیری است؟

بسیاری از کودکان مبتلا به صرع با بالا رفتن سن، از تشنج رهایی پیدا می کنند. با این حال با رعایت چند راهکار پیشگیرانه می توانید خطر ابتلا به صرع را در فرزندان خود کاهش دهید. برای مثال:

– مراقبت های لازم موقع بارداری و همینطور زایمان را انجام دهید

– واکسیناسیون کودک خود را به موقع انجام دهید

– اقدامات ایمنی لازم برای جلوگیری از ضربه به سر کودک خود را لحاظ کنید

قابل توجه والدین گرامی

مراقبت از کودکانی که مبتلا به صرع هستند بسیار چالش برانگیز است. از این رو اگر احساس ناامیدی یا نگرانی دارید کاملا طبیعی است. در این مسیر پرچالش، پزشک کودک شما بسیار می تواند به شما برای درک بهتر شرایط و مدیریت این بیماری کمک کند.

در مواقعی که کودک شما دچار تشنج می شود اول از همه خونسردی خود را حفظ کنید، او را به مکانی امن ببرید و در طول حمله تشنج سعی کنید بدن آنها را نگه دارید. تشنج ها معمولا تنها چند دقیقه طول می کشند اگر مدت زمان آن بیشتر از پنج دقیقه طول کشید بهتر است با پزشک مشورت کنید.

کودکان معمولا بعد از تمام شدن تشنج، دچار خستگی و سردرگمی می شوند. حتی آنها ممکن است از اتفاقی که افتاده هیچ چیزی را به خاطر نیاورند. برخی از کودکان نیز بعد از حملات تشنج دچار سردرد می شوند.

درمان بیماری صرع در کودکان، نیازمند نظارت و پیگیری دقیق از سوی والدین و همینطور پزشکان است. راه های مختلفی برای درمان صرع کودکان وجود دارد، از جمله داروها، رژیم های غذایی خاص، جراحی و همینطور درمان های روانی. همگی این روش ها می توانند به مدیریت و بهبود این بیماری و حملات آن کمک کنند تا کودک بتواند روال زندگی طبیعی داشته باشد. در آخر نیز حمایت های والدین از این کودکان در مسیر درمان بسیار کمک کننده و مؤثر است.