پسوریازیس (Psoriasis)

بیماری پسوریازیس که با نام صدفک نیز شناخته می شود، یکی از مشکلات شایع پوستی است که به دلیل نقص سیستم ایمنی بدن ایجاد می شود. با این که علت این اختلال در عملکرد سیستم ایمنی نامشخص است، اما محققان بر این باورند که ژنتیک و عوامل محیطی می توانند علت این بیماری باشند.

رشد و ریزش سلول های پوستی به طور طبیعی، در یک ماه انجام می شود. در حالی که در جریان این بیماری، این روند طی ۳ الی ۴ روز انجام می شود و سلول های مرده به جای ریزش روی سطح پوست باقی می مانند. انباشته شدن این پوسته های مرده روی سطح پوست منجر به التهاب و مشکل جدی پوستی به نام «پسوریازیس» می شود.

انواع بیماری پسوریازیس

این بیماری به هفت نوع مختلف تقسیم می شود، که هر کدام علائم و نشانه های متفاوتی دارند:

پسوریازیس پلاکی

شایع ترین نوع ابیماری پسوریازیس است و حدود ۸۰ الی ۹۰ درصد افراد معمولا به این نوع مبتلا می شوند. پسوریازیس پلاکی با برجستگی های قرمز رنگ که با پوسته های سفید – نقره ای پوشانده شده، همراه است. این برجستگی ها ممکن است با خارش و درد همراه باشند. بیشترین قسمت هایی که این لکه ها ظاهر می شوند روی نواحی آرنج، زانو، کمر و پوست سر است.

پسوریازیس روده ای

علت این نوع پسوریازیس می تواند یک عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی باشد. در این بیماری برجستگی های کوچک و قطره ای شکل به رنگ صورتی روی پوست ظاهر می شوند که معمولا بدون درد هستند و ممکن است تنها کمی با خارش همراه باشند. این لکه ها بیشتر روی قفسه سینه، شکم، بالای بازوها و ران ها، و گاهی در نواحی سر و صورت ظاهر می شوند. پسوریازیس روده ای بیشتر کودکان و جوانان را تحت تأثیر قرار می دهد.

پسوریازیس پوسچولار

پوسچولار نوع نادر بیماری پسوریازیس است که با لکه های قرمز رنگ و تاول های سفید پر از چرک همراه است. بیشترین قسمت هایی که این ضایعات ایجاد می شود در کف دست ها و یا کف پا است. احتمال ابتلا به این بیماری در مردان بیشتر از زنان است، و همچنین میانگین افرادی که به این نوع پسوریازیس مبتلا می شوند ۵۰ سال است.

پسوریازیس معکوس

عفونت های قارچی می توانند یکی از علت های بروز این نوع پسوریازیس باشند. پسوریازیس معکوس به شکل ضایعات پوستی قرمز، صاف و براق ظاهر می شود، و می تواند سوزش و یا خارش نیز ایجاد کند. این بیماری بیشتر چین های پوستی مثل زیر بغل، زیر سینه خانم ها، کشاله ران، پشت گوش، آلت تناسلی آقایان و اطراف مقعد را درگیر می کند. تعریق و اصطحکاک علائم را شدیدتر می کند.

پسوریازیس اریترودرمیک

یکی از اشکال نادر پسوریازیس است که تنها ۲ درصد از افرادی که درگیر این بیماری هستند به آن مبتلا می شوند. این بیماری شبیه به یک آفتاب سوختگی شدید است و به دو شکل حاد و یا مزمن بروز پیدا می کند. پسوریازیس اریترودرمیک ممکن است در طی چند روز قسمت وسیعی از بدن را با ضایعات قرمز رنگ بپوشاند. ضایعاتی که اغلب دارای التهاب، خارش و سوزش شدید هستند.

پسوریازیس ناخن

همانطور که از نام آن مشخص است، ناخن های دست و پا را تحت تأثیر قرار می دهد. در جریان این بیماری شاهد تغییر رنگ ناخن ها، لایه لایه شدن ناخن، لکه ها و یا تاول های سفید – نقره ای در اطراف ناخن، ایجاد حفره هایی داخل ناخن، … هستیم. در صورت شدیدتر شدن بیماری، ممکن است ناخن ها خورد شده یا از بستر خود جدا شوند.

سبوپسوریازیس

این نوع علائمی شبیه به هر دو بیماری پسوریازیس و درماتیت سبورئیک دارد. سبوپسوریازیس معمولا با ضایعات پوستی قرمز یا بنفش رنگ با پوسته های زرد و چرب همراه است. این ضایعات بیشتر در نواحی مثل صورت و پوست سر ظاهر می شوند.

علت بیماری پسوریازیس چیست؟ چه کسانی بیشتر در معرض این بیماری هستند؟

در حال حاضر علت مشخصی برای بروز این بیماری مزمن پوستی شناسایی نشده است و دانشمندان نمی دانند دقیقا چه عاملی باعث ایجاد بیماری پسوریازیس می شود. اما آنها بر این باورند که هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی می توانند در ایجاد این مشکل پوستی نقش داشته باشند.

هم اکنون میلیون ها نفر در سراسر دنیا با این بیماری مواجه هستند. این بیماری می تواند افراد مختلفی از نظر جنسیت، نژاد و سن درگیر کند. اما نتایج تحقیقات نشان می دهد که ابتلا به این بیماری در بزرگسالان شایع تر است.

آیا پسوریازیس مسری است؟

این بیماری مسری نیست و شما نمی توانید از طریق تماس با ضایعات پوستی شخص دیگری به پسوریازیس مبتلا شوید.

علائم و نشانه های آشکار پسوریازیس

همانطور در قسمت قبل (انواع پسوریازیس) توضیح داده شد، این بیماری بسته به نوع آن علائم متفاوتی را می تواند ایجاد کند. با این حال مشخص ترین نشانه های بیماری پسوریازیس به شکل زیر است:

– ضایعات پوستی ضخیم و قرمز رنگ که با پوسته های سفید – نقره ای پوشانده شده اند

– خارش و سوزش پوست

– خشکی یا ترک خوردن پوست

– احساس درد در پوست

– تغییر شکل ناخن ها (ضخیم تر شدن، دچار فرورفتگی با برآمدگی شدن، ترک خوردن، خورد شدن)

این علائم می توانند روی نواحی آرنج و زانو، صورت، پوست سر، کف دست و پا، اندام تناسلی، ناخن ها، … ظاهر شوند.

عواملی که در تشدید بیماری نقش دارند

برخی از عوامل می توانند باعث تشدید علائم بیماری پسوریازیس شوند. از جمله محرک های آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– استرس

– عفونت ها (عفونت استرپتوکوک، عفونت کاندیدیایی، عفونت با ویروس ایدز، عفونت استافیلوکوک)

– آسیب های پوستی مثل بریدگی، زخم ها، نیش حشرات، آفتاب سوختگی شدید

– مصرف برخی داروها مانند داروهای تنظیم فشار خون، داروهای ضد مالاریا، مهار کننده ACE، لیتیوم و بتا بلاکر‌ها

– مشروبات الکلی

– سیگار

– آلرژی ها

– آب و هوای سرد و خشک

تشخیص بیماری

بعد از ظاهر شدن اولین نشانه ها روی سطح پوست خود بهتر است نزد یک پزشک متخصص مراجعه داشته باشید. پزشک بعد از بررسی های بالینی، به منظور ارزیابی و تشخیص درست درخواست بیوپسی (نمونه برداری) از پوست را می دهد. در این آزمایش قسمت کوچکی از بافت پوست شما برداشته می شود تا خیلی دقیق مورد بررسی قرار گیرد.

آیا پسوریازیس قابل درمان است؟

این بیماری درمان قطعی ندارد، اما با کمک برخی از داروها می توان علائم آن را تا حد زیادی بهبود بخشید. درمان های رایج بیماری پسوریازیس عبارتند از:

– کرم های استروئیدی

– مرطوب کننده های پوست خشک

– دارو برای کند کردن تولید سلول های پوست (آنترالین)

– لوسیون یا شامپوهای مخصوص

– پماد ویتامین D3

– ویتامین A یا کرم های رتینوئید

زندگی با پسوریازیس

این بیماری نیز مانند سایر بیماری‌های مزمن، ممکن است بخش‌ هایی از زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. از این رو برای برخی افراد، زندگی با پسوریازیس می تواند یک چالش باشد. چنانچه راه های مقابله با این چالش ها را بشناسید بهتر می توانید با این بیماری کنار بیایید. توصیه های لازم به بیماران پسوریازیس:

– ارتباط خود را با پزشک معالجتان حفظ کنید

– داروها را مرتب و طبق دستور پزشک مصرف کنید

– در صورت استرس، با مدیتیشن و یا ورزش آن را کنترل کنید

– از محرک ها و عوامل تشدید کننده این بیماری دوری کنید