فشار خون (Hypertension)

فشار خون بالا یکی از مشکلات جدی برای سلامتی است که در بزرگسالان و به خصوص سالمندان بسیار شایع است. پرفشاری خون زمانی اتفاق می افتد که فشار وارد شده به دیواره سرخرگ ها توسط خون بالا می رود.

با بالا رفتن سن و به دلیل تغییر در سیستم عروقی بدن، ریسک ابتلا به فشار خون نیز بیشتر می شود. این بیماری به عنوان قاتل خاموش شناخته می شود زیرا اغلب بدون علائم و نشانه های مشخص است. از این رو بیشتر افرادی که به پرفشاری خون مبتلا می شوند از آن آگاه نیستند.

فشار خون بالا را می توان با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و با کمک دارو کنترل کرد. اما عدم درمان آن می تواند منجر به مشکلات جدی مثل بیماری های قلبی و عروقی، زوال عقل، مشکلات چشمی و بیماری های کلیوی شود.

چه افرادی بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند؟

هر فردی ممکن است فشار خون بالا یا پرفشاری خون را تجربه کند. همچنین برخی از شرایط پزشکی مثل سندرم متابولیک، بیماری کلیوی و مشکلات تیروئید می توانند زمینه ساز این بیماری شوند. دیگر موارد تأثیرگذار در بروز این بیماری عبارتند از:

– سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به فشار خون بالا افزایش پیدا می کند، به خصوص فشار خون سیستولیک ایزوله.

– جنسیت: احتمال پرفشاری خون در مردان (زیر ۵۰ سال) بیشتر است. با این حال زنان نیز بعد از یائسگی در معرض این بیماری هستند.

– سابقه خانوادگی: اگر در خانواده شما مشکل فشار خون بالا وجود داشته باشد، احتمال این که شما هم به این بیماری مبتلا شوید بسیار زیاد است.

– نژاد: از دیگر مواردی که در بروز این بیماری نقش دارد، مسئله نژاد است. طبق تحقیقات انجام شده آمریکایی های آفریقایی تبار بیشتر در معرض این بیماری هستند.

فشار خون در سالمندان

سطح فشار خون با در نظر گرفتن دو عدد تعیین می شود. عدد اول فشار خون سیستولیک است و نشان دهنده فشار ناشی از تپش قلب و پمپاژ خون است. عدد دوم فشار خون دیاستولیک نامیده می شود، و میزان فشار شریان ها در زمان استراحت قلب را نشان می دهد. فشار خون طبیعی برای افراد بزرگسال به این صورت تعریف می شود که مقدار فشار سیستولیک کمتر از ۱۲۰ و فشار دیاستولیک کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه باشد. در شرایط پرفشاری خون میزان سیستولیک ۱۳۰ یا بالاتر و دیاستولیک ۸۰ میلی متر جیوه یا بیشتر می شود.

اما برای افراد مسن، سطح فشار خون اغلب متفاوت است، به این معنی که عدد اول ۱۳۰ یا بیشتر، و عدد دوم کمتر از ۸۰ است. به این نوع، فشار خون ایزوله یا سیستولیک ایزوله گفته می شود که به علت سفت شدن شریان های اصلی اتفاق می افتد. این بیماری شایع ترین شکل فشار خون بالا در میان سالمندان است که ممکن است به مشکلات جدی مثل تنگی نفس، سبکی سر یا سرگیجه منجر شود.

افراد مسن ممکن است نوع دیگری از پرفشاری خون که به نام فشار خون ثانویه شناخته می شود، را نیز تجربه کنند. این مشکل ممکن است ناشی از بیماری یا شرایط خاصی باشد، مثل بیماری های کلیوی، بیماری آدرنال، بیماری تیروئید، آپنه انسدادی خواب، مصرف برخی داروها، مصرف مواد مخدر، و غیره.

تشخیص

فشار خون بالا اغلب علائم و نشانه مشخصی ندارد. با این حال برخی از سالمندان و افراد بزرگسال ممکن است علائمی مثل سردرد (در قسمت پشت سر)، سرگیجه، اختلالات بینایی (تاری دید، حساسیت به نور)، حالت تهوع و درد در ناحیه قفسه سینه را تجربه کنند. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم آنها را جدی بگیرید و حتما برای معاینه با یک پزشک در ارتباط باشید. حتی در صورتی که علائمی خاصی ندارید، بهتر است فشار خون خود را به طور مرتب بررسی کنید.

چگونه می توان فشار خون را کنترل کرد؟

شما می توانید با تغییر عادات روزانه خود و در صورت نیاز با مصرف دارو، فشار خون خود را کنترل کنید. همچنین بررسی مرتب فشار خون به ویژه در صورتی که به بیماری های دیگری مثل دیابت مبتلا هستید، امری ضروری است. اقداماتی که می توان برای پیشگیری و یا کنترل این بیماری انجام داد، عبارتند از:

– کاهش وزن

– ورزش کردن

– داشتن یک رژیم غذایی سالم

– محدود کردن مصرف نمک

– کاهش مصرف نوشیدنی های الکلی

– نکشیدن سیگار

– مدیریت استرس

– مصرف داروهای تنظیم فشار خون طبق دستور پزشک

نکاتی در مورد مصرف داروهای فشار خون

اگر پزشک شما دارویی برای کاهش فشار خون تجویز کرده است، به یاد داشته باشید:

– به آرامی از حالت نشسته یا دراز کشیده بلند شوید و قبل از راه رفتن کمی بایستید؛ این به شما اجازه می دهد فشار خون شما قبل از راه رفتن تنظیم شود و از سرگیجه و افتادن جلوگیری می کند.

– در مورد تمامی داروهایی که مصرف می کنید با پزشک خود مشورت کنید؛ مصرف برخی از داروها ممکن است روی فشار خون تأثیر بگذارند و یا با داروهای تنظیم فشار خون تداخل داشته باشند.

– داروهای فشار خون را در ساعت معینی مصرف کنید. به عنوان مثال، آن را صبح با صبحانه یا عصرها میل کنید.

عوارض و خطرات فشار خون بالا برای سالمندان

پرفشاری خون در صورتی که به موقع تشخیص داده نشود و برای کنترل آن اقدامی صورت نگیرد منجر به آسیب ها و مشکلات جدی تری می شود مثل:

– آسیب به شریان ها

– مشکلات قلبی

– پوکی استخوان

– آسیب های مغزی مثل سکته مغزی، زوال عقل و اختلالات شناختی

– بیماری کلیوی

– مشکلات و بیماری های چشمی

نتایج تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده است، نشان می دهند که بیشترین علت سکته مغزی در دوران سالمندی و همچنین بیماری های قلبی و عروقی، پر فشاری خون است. همچنین براساس مطالعاتی که روی افراد بالای ۵۵ سال انجام شده است، مشخص شده که کنترل و درمان فشار خون، ریسک ابتلا به آلزایمر را کاهش می دهد.

سخن آخر

بالا رفتن فشار خون، مثل یک بیماری خاموش به مرور زمان می تواند سلامت شما را تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل مراجعه منظم نزد پزشک و چک کردن فشار خون برای افراد بزرگسال و به خصوص سالمندان بسیار مهم است.

این بیماری قابل کنترل است و می توان با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و با کمک دارو فشار خون را مدیریت کنید. شما با پیشگیری و کنترل این بیماری می توانید به سلامت قلب و مغز خود کمک کنید و از بروز آسیب های جدی تر جلوگیری کنید.