برفک دهان

برفک دهان یک نوع عفونت قارچی است که به دلیل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا ایجاد می شود. این بیماری به شکل لکه هایی سفید یا کرم رنگ ظاهر می شود و می تواند دهان، گلو، روی زبان و یا داخل گونه ها را درگیر کند. برفک دهان اغلب بین نوزادان و کودکان نوپا شایع است، اما با این حال ممکن است افراد بزرگسال نیز به آن مبتلا شوند. بیماری هایی مانند دیابت، مشکل خشکی دهان و مصرف برخی داروها از علل این بیماری هستند. اما خوشبختانه برفک دهان یک بیماری قابل درمان است و با استفاده از دارو طی چند هفته بهبود پیدا می کند.

شیوع برفک دهان

این بیماری می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، اما ریسک ابتلا به آن در برخی از افراد بیشتر است، از جمله:

– نوزادان زیر ۱ ماه

– کودکان نوپا

– افراد بالای ۶۵ سال

– افراد با سیستم ایمنی ضعیف

علائم برفک دهان

برفک معمولاً ناگهانی ایجاد می شود. اما یکی از اولین علائم آن وجود ضایعات سفید یا کرمی رنگ در دهان است. این ضایعات ممکن است در هر قسمتی از دهان ظاهر شوند مثلا روی زبان، سقف دهان، لثه ها، پشت گلو، لوزه ها و گونه های داخلی شما. از دیگر علائم برفک دهان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– درد و قرمزی داخل دهان

– از دست دادن حس چشایی

– خشکی دهان

علاوه بر این ضایعات ممکن است درد داشته باشند و موقع مسواک زدن کمی خونریزی کنند. در موارد شدیدتر، احتمال دارد ضایعات به مری نیز گسترش یافته و باعث ایجاد موارد زیر شود:

– احساس درد یا اختلال در بلع

– احساس گیر کردن غذا در گلو

– تب (در صورتی که عفونت به خارج از مری گسترش پیدا کند)

بیماری برفک، علاوه بر مری می تواند به سایر قسمت های بدن از جمله ریه ها، کبد و پوست نیز سرایت کند. این بیشتر در افراد مبتلا به سرطان، HIV یا سایر بیماری هایی که سیستم ایمنی را تضعیف می کنند، اتفاق می افتد.

علت بیماری

قارچ کاندیدا به طور طبیعی در دهان، دستگاه گوارش، واژن و روی پوست بسیاری از افراد وجود دارد. زمانی که بیماری ها، استرس و برخی داروها (کورتیکواستروئیدها، آنتی بیوتیک ها، قرص های ضد بارداری) تعادل طبیعی بدن را به هم می زنند، این قارچ بیش از حد رشد می کند و باعث ایجاد عفونت هایی مانند برفک دهان می شود.

آیا برفک دهان مسری است؟

این بیماری مسری نیست، به این معنی که از فردی به فرد دیگر سرایت نمی ‌کند، اما قابل انتقال است. به بیان دیگر اگر شما با بزاق فرد مبتلا به عفونت قارچی تماس داشته باشید این بیماری ممکن است به شما نیز منتقل شود. به ویژه افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر هستند. از این رو اگر نگران ابتلا به برفک دهان هستید سعی کنید از تماس با بزاق فرد بیمار خودداری کنید.

چه عواملی ریسک ابتلا به برفک دهان را افزایش می دهند!

همانطور که در ابتدا نیز اشاره شد، بروز برفک های دهانی در نوزادان بسیار بیشتر از سایرین است. با این حال ریسک ابتلا به این نوع عفونت در شرایط زیر نیز وجود دارد:

– دیابت

– کم خونی

– HIV (ایدز)

– سرطان

– خشکی دهان

– بارداری (به دلیل تغییرات هورمونی که رخ می دهد)

– مصرف سیگار

– داشتن پروتزهای دندانی نامناسب

عوارض بیماری

برفک دهان به ندرت در افرادی که سیستم ایمنی سالم دارند عوارض ایجاد می کند. اما اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، عفونت می تواند وارد جریان خون شما شده و به سایر نواحی بدن شما مانند چشم، مغز یا قلب گسترش پیدا کند. این نوع عفونت جدی است و ممکن است منجر به شوک سپتیک یا شوک عفونی شود که یک مشکل پزشکی حاد است.

تشخیص بیماری

برفک دهان یا عفونت کاندیدا به دلیل علائم مشخصی که دارد به راحتی قابل تشخیص است. معمولا پزشکان با یک بررسی اولیه می توانند بروز بیماری را تأیید کنند. علاوه بر این برای تشخیص قطعی و دقیق می توان از بررسی های میکروسکوپی نیز کمک گرفت. در شرایطی که برفک به مری گسترش پیدا کرده باشد، پزشک ممکن است تست های زیر را درخواست کند:

– کشت گلو (یک آزمایش تشخیصی- آزمایشگاهی که برای بررسی وجود عفونت باکتریایی یا قارچی در گلو کاربرد دارد)

– آندوسکوپی از مری، معده و روده کوچک

– تصویربرداری با اشعه ایکس از مری

درمان برفک دهان

پزشکان معمولا برای درمان عفونت های کاندیدا، داروهای ضد قارچ مانند نیستاتین، فلوکونازول، کلوتریمازول و… را تجویز می کنند. این داروها به اشکال مختلف در دسترس هستند و معمولا طی استفاده ۱۰ الی ۱۴ روز باعث بهبود عفونت می شوند. با این حال مدت زمان اثرگذاری دارو کاملا به سن و وضعیت بدن شما بستگی دارد. قابل ذکر است که افراد با سیستم ایمنی سالم معمولا به درمان پاسخ بهتری می دهند.

پیشگیری از بیماری

توصیه پزشکان برای کاهش خطر ابتلا به برفک دهان:

– بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید (روزی دو بار مسواک زدن، و حداقل یک بار نخ دندان کشیدن)

– بدون تجویز دندانپزشک از محصولاتی مانند دهانشویه ها یا اسپری های خوشبو کننده دهان استفاده نکنید (برخی از این محصولات می توانند تعادل طبیعی میکروارگانیسم ها را در دهان شما از بین ببرند)

– چکاپ‌ های منظم دندانپزشکی داشته باشید (به خصوص اگر مبتلا به دیابت هستید یا از دندان مصنوعی استفاده می کنید)

– مصرف مواد غذایی دارای قند و غذاهای حاوی مخمر را محدود کنید (غذاهایی مانند نان، آبجو و شراب باعث رشد قارچ کاندیدا می شود)

– از مصرف سیگار و سایر دخانیات خودداری کنید

آیا درمان خانگی برای برفک دهان وجود دارد؟

برای درمان برفک دهان مانند سایر عفونت های قارچی، به دارو نیاز است. اما شما می توانید برای کاهش علائم خود از راهکارهای زیر استفاده کنید:

– دهانتان را با آب نمک گرم بشویید

– پروبیوتیک مصرف کنید

– ماست حاوی باکتری های سالم را به وعده های غذایی تان اضافه کنید