درباره بیماری کبد چرب
بیماری کبد چرب که اصطلاحاً استئاتوز کبدی (SLD) نیز نامیده می شود یکی از بیماری های شایع کبدی است. این بیماری به دلیل تجمع بیش از اندازه چربی در کبد بروز پیدا می کند. لازم به ذکر است که کبد سالم به طور طبیعی حاوی مقدار کمی چربی می باشد، اما زمانی که تجمع چربی به بیشتر از ۵ درصد وزن کبد برسد، مشکل ساز خواهد شد.
انواع استئاتوز کبدی
متخصصان این بیماری را به دو دسته کلی، کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) و کبد چرب الکی (AFLD) تقسیم می کنند.
- افرادی که سابقه مصرف الکل ندارند و تنها دچار تجمع چربی در کبد شده اند در دسته اول یا NAFLD قرار می گیرند. این بیماری خود به انواع کبد چرب غیر الکلی ساده، استئاتوهپاتیت غیرالکلی و کبد چرب حاد بارداری تقسیم می شود.
- دسته دوم یا AFLD نیز در افراد با سابقه نوشیدن بیش از حد الکل بروز پیدا می کند. در این نوع از بیماری کبد نیز دو دسته بندی کبد چرب الکلی ساده و استئاتوهپاتیت الکلی تعریف شده است.
روند این بیماری چگونه است؟
این بیماری از نظر پیشرفت به ۴ گرید تقسیم می شود:
- گرید ۱: که خفیف ترین درجه محسوب می شود، و بیمار می تواند با اصلاح برنامه غذایی و اضافه کردن ورزش به روتین زندگی خود آن را درمان کند.
- گرید ۲: با نام استئوهپاتیت شناخته می شود و علاوه بر وجود چربی بیش از اندازه در کبد با التهاب نیز همراه است. از این رو تشخیص به موقع و شروع درمان در این مرحله بسیار اهمیت دارد.
- گرید ۳: در این مرحله که به آن فیبروز کبدی نیز گفته می شود، افزایش التهاب منجر به زخم شدن و ایجاد اسکار در کبد می شود.
- گرید ۴: یا سیروز کبدی که مرحله برگشت ناپذیر است و با گسترش زخم، بیمار به نارسایی کبدی مبتلا شده و نیاز به پیوند کبد پیدا می کند.
علائمی که باید آنها را بشناسید
این بیماری در مراحل اولیه می تواند بدون هیچ علائمی بروز پیدا کند و بیشتر افراد پس از پیشرفت بیماری به گریدهای بالاتر متوجه آن می شوند. در یک نگاه کلی می توان علائم استئاتوز کبدی را به شکل زیر تعریف کرد:
– درد در ناحیه سمت راست و بالای شکم یا احساس پری
– خستگی یا ضعف شدید
– حالت تهوع
– از دست دادن اشتها
– کاهش غیر عادی وزن
– زردی چشم و پوست
– خارش پوست
– ظاهر شدن رگ های عنکبوتی روی پوست
– ورم در قسمت شکم
– ورم پاها یا دست ها
– تغییر رنگ مدفوع و ادرار (تیره شدن)
– و غیره
موارد نام برده شایع ترین نشانه های بیماری کبد چرب هستند. بهتر است در صورت مشاهده هر یک از آنها حتما برای انجام تست های کبد اقدام کنید.
چه کسانی در خطر ابتلا به این بیماری هستند؟
طبق نظر متخصصان، موارد زیر ریسک ابتلا به این بیماری شایع کبدی را افزایش می دهد:
– اختلال مصرف الکل
– سندرم متابولیک که شامل مقاومت به انسولین، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سطح تری گلیسیرید بالا می شود
– دیابت نوع ۲
– اضافه وزن
– چربی بیش از اندازه دور شکم
– سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
– آپنه انسدادی خواب
– کم کاری تیروئید
– کاهش فعالیت عملکردی غدد جنسی
– مصرف داروهایی مانند آمیودارون، دیلتیازم، تاموکسیفن یا استروئیدها
چگونه تجمع چربی در کبد تشخیص داده می شود؟
همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، این بیماری به ویژه در مراحل اولیه بدون علائم است. با این حال افراد می توانند با انجام آزمایش های مخصوص کبد نظیر AST، ALT و ALP از سلامت کبد خود اطمینان حاصل کنند. سطح بالای این آنزیم ها در آزمایش خون در برخی موارد می تواند علامت قرمزی باشد برای آسیب و مشکل کبدی. البته باید یادآور شد که این آنزیم ها تنها برای تشخیص مشکلات کبدی کاربرد ندارد و می توانند نشان دهنده مشکلات و آسیب های دیگری مانند سکته قلبی، کم کاری تیروئید، هپاتیت، و… نیز باشند. از دیگر آزمایش هایی که برای بررسی وضعیت کبد تجویز می شود می توان به آزمایش PT و آزمایش GGT اشاره کرد. علاوه بر این در برخی موارد متخصصان برای نتایج دقیق تر درخواست انجام سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی یا نمونه برداری از کبد را دارند.
راه های درمان
برای این بیماری هیچ درمان یا داروی خاصی وجود ندارد. در عوض، پزشکان جهت کمک به بیمارانی که با این مشکل مواجه هستند سعی می کنند با ایجاد تغییراتی در شیوه زندگیشان سلامتی آنها را بهبود ببخشند. رعایت چند نکته ساده می تواند به شما در کنترل و بهبود این بیماری کمک کند، مواردی مثل:
– اجتناب از مصرف الکل
– کاهش وزن
– داشتن فعالیت بدنی و ورزش
– کنترل دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید
– تزریق واکسن هپاتیت A و هپاتیت B
چگونه می توان از آسیب های کبدی پیشگیری کرد؟
شما بیشتر از هر چیز برای داشتن یک کبد سالم به یک سبک زندگی سالم نیاز دارید، این مهم ترین مسئله است، پس:
– ورزش را فراموش نکنید و در بین فعالیت های روزانه تان زمانی را به ورزش کردن اختصاص بدهید.
– مصرف الکل را محدود کنید.
– مراقب وزن خود باشید و آن را در محدوده مناسب نگه دارید.
– حتما در صورتی که به بیماری دیابت نوع ۲ یا سندرم متابولیک مبتلا هستید، داروهای تجویزی خود را منظم مصرف کنید.
– در انجام چکاب کوتاهی نکنید و سطح قند خون، میزان تری گلیسیرید و کلسترول خون خود را کنترل کنید.
کبد دومین عضو بزرگ در بدن شما است و نقش اساسی در پاکسازی بدن شما از سموم، هضم غذا و ذخیره انرژی دارد. از این رو سالم نگه داشتن این اندام حیاتی، بسیار اهمیت دارد. نیاز به کار ویژه ای نیست و می توان تنها با دنبال کردن یک برنامه غذایی درست و اصولی، و همینطور داشتن یک روتین ورزشی از سلامت بدن مراقبت کرد. افرادی که در مراحل اولیه بیماری کبد چرب هستند باید آن را جدی بگیرند و با پیگیری درمان تحت نظر یک پزشک مجرب، از بروز آسیب های جبران ناپذیر جلوگیری کنند.
بدون دیدگاه